Teen Coach EP.102 : 'รีวิวชีวิตตัวเองปีนี้' แล้วรู้สึกแย่ จะมูฟออนยังไง? เพื่อชีวิตปีใหม่ที่สุดปัง!

มาลองเขียนรีวิวชีวิตในรอบปีกัน! เอาเท่าที่จำได้ และเป็นเรื่องที่นึกถึงวนเวียนอยู่ตลอดนะ

• ทำข้อสอบ TGAT/TPAT ได้คะแนนน้อย เป็นเพราะลังเลในการเลือกคณะที่จะเข้า เปลี่ยนไปมา จนอ่านหนังสือมั่วไปหมด วางแผนห่วย ถ้าเราศึกษาข้อมูลและเตรียมตัวให้พร้อม ระดับเราคะแนนคงดีกว่านี้
• สอบ SAT มา 4 รอบ คะแนนยังไม่ถึงเกณฑ์คณะที่อยากเข้า เวลาทำสอบกังวลสติแตกจนคิดอะไรไม่ออก ทั้งที่เตรียมตัวมาดี ทั้งที่จริงเราควรสงบสติก่อนเข้าสอบ แต่กลายเป็นว่าเราเล่นเกมเพื่อไม่ให้ตื่นเต้นแทนที่จะอ่าน shortnote ที่ทำไว้
• มีแฟนออนไลน์ 2 คน แต่ละคบกันไม่ถึงเดือน เราโดนเทแบบงงๆ จนต้องมานั่งหาใหม่เรื่อย ๆ เป็นท้อใจ อยากรู้เหมือนกันว่าเราทำอะไรผิดพลาดไป
• รำคาญพ่อแม่ที่มาบ่นให้ทำนู่นนี่ เลยหนีไปอยู่กับเพื่อน ตอนที่พ่อเจ็บหน้าอกเราไม่ได้อยู่ช่วย เจอพ่ออีกทีที่ไอซียู อาการป่วยของพ่อโอกาสรอด 50/50 หากเราอยู่บ้านเราน่าจะช่วยพ่อได้มากกว่านี้
• สนิทกับมิ้งมาก แต่มาทะเลาะกันตอนทำงานกลุ่ม เราว่ามิ้งช่วยงานน้อย ไม่รับผิดชอบ พอกลับมาคิดอีกที เราเสียใจที่พูดแรงไป ผ่านไป 1 เดือนมิ้งยังไม่คุยกับเราเลย ถ้าตอนนั้นเราใจเย็นไม่วีน คุยกันด้วยเหตุผล มิ้งน่าจะไปถ่ายรูปคริสต์มาสด้วยกันที่ห้าง
• โพสต์ข้อความกาก ๆ เป็นเกรียนคีย์บอร์ด มีคนจับได้แล้วแขวนประจานทางโซเชียลมีเดีย เกือบโดนแจ้งความ ดีที่ขอโทษและมีคนไกล่เกลี่ยเลยรอดไป

1. ทำใจว่า regret เป็นหนึ่งในอารมณ์ลบที่ทำให้ใจเราเจ็บปวด 

อาการนี้ทุกคนมีมากน้อยต่างกัน ไม่ใช่เรื่องผิดปกติที่เรายังยังจมอยู่กับอดีต สำหรับแต่ละคนจะก้าวข้ามความรู้สึกนี้ในเวลาที่ไม่เท่ากัน อย่าใช้ความคิดของตัวเองไปตัดสินคนอื่นว่าเรื่องแค่นี้ ทำไมไม่มูฟออน

2. อนุญาตให้ตัวเองรู้สึก regret ได้

 ไม่ต้องฝืนหรือหลีกเลี่ยงที่จะนึกถึง เพราะจะเป็นการซุกขยะไว้ใต้พรม อาจนำไปสู่พฤติกรรมที่ทำให้ชีวิตแย่ (risk taking behaviors) ที่ใช้เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจไม่ให้นึกถึงเรื่องที่เจ็บปวด เช่น ดื่มเหล้า, ติดเกม, ติดพนัน, ขับรถเร็ว ต่อให้จะกักเก็บกดไว้อย่างไร สุดท้ายอารมณ์ลบนี้จะประทุออกมา ส่งผลเสียต่อสุขภาพกายและสุขภาพจิตในระยะยาวได้ 

เมื่อ regret กำลังมาให้กำหนดรู้ตัวเองในปัจจุบัน (self awareness) ว่ากำลังคิดและมีความรู้สึกกับเรื่องในอดีตอยู่ ซึ่งการ regret นี้จะมาเยี่ยมเยือนเราเป็นระยะ เราเฝ้ามองมัน แต่สุดท้ายจะผ่านไป  (mindfulness) พยายามอย่าคิดเรื่องที่ไม่สามารถเกิดขึ้นจริงและทำให้ใจยิ่งเจ็บปวด เช่น “ถ้าตอนนั้นเรา…ชีวิตเราจะ…” เพราะเราย้อนอดีตไม่ได้ หากยังคิดวนมีหลายวิธีที่จะช่วยให้หลุดจากหลุมแห่งความดิ่งได้ เช่น กระตุ้นประสาทสัมผัสให้มาก (strong sensation) ด้วยการกินของเปรี้ยว ของเผ็ด แช่มือในน้ำเย็น ออกกำลังกายหนักๆ

3. เมื่อเราไปทำเรื่องแย่ ๆ กับคนอื่น หากเป็นไปได้ควรขอโทษ 

การพูดขอโทษจากใจเป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อสิ่งที่ทำผิดไป อาจทำให้สถานการณ์ดีขึ้น อีกฝ่ายที่ถูกเราทำร้ายมีสิทธิที่จะให้อภัยหรือไม่ก็ได้ เช่น โกรธเพื่อนแล้วไปโพสต์ด่าใน IG stories พอเรารู้ตัวว่าทำสิ่งที่แย่ เรารีบไปลบ วันต่อมาซื้อขนมที่เพื่อนชอบเพื่อไปขอโทษ แต่เพื่อนมาตึงใส่ ไม่ต้องไปโกรธ ค่อย ๆ ง้อเพื่อนด้วยหลายวิธีค่อยเป็นค่อยไป

4. ให้อภัยตัวเอง (self-forgiveness)

เมื่อเราทำผิดไป สำหรับบางคนโทษคนอื่น แต่บางคนโทษตัวเองอย่างมาก (self-criticism) สมควรแล้วที่มีชีวิตแย่ๆ แบบนี้ ตีความเหมารวมจากการมองเห็นเรื่องผิดพลาดแค่เรื่องเดียว มาคิดว่าตัวเองเลวร้ายไปเสียทั้งหมด ตรงนี้ต้องใจดีให้ความเมตตากับตัวเองด้วย (self-compassionate) ต้องกลับมาย้อนดูเรื่องราวอีกที ถ้าเป็นไปได้ให้ขอความเห็นจากคนที่ไว้ใจและเชื่อถือได้ มาประเมินว่าเราเป็นคนอย่างไรกันแน่ เพราะมนุษย์มีทั้งข้อดีข้อเสีย ไม่มีใครสมบูรณ์แบบ ดังนั้นหากเราทำพลาดไป เราสามารถแก้ไขปรับตัวเอง และยกโทษให้ตัวเองได้ เรื่องนี้เป็นเรื่องยาก ไม่จำเป็นต้องทำได้เดี๋ยวนี้ แต่ต้องฝึก เช่น หาข้อดีของตัวเอง

5. ปรับความคิดที่มีต่อเรื่องราวในอดีตที่ทำให้ regret (reframe)

หลังจากที่เรายอมรับว่าเรา regret ขอโทษหรือไถ่โทษกับคนที่เราไปสิ่งแย่ๆ ใส่ และสงบสติอารมณ์ได้แล้ว เรามาจัดการความคิดที่ไม่เป็นประโยชน์ เพราะความทรงจำเป็นสิ่งที่สมองคิดขึ้นมา บางเรื่องที่เราคิดอาจไม่ใช่ข้อเท็จจริง เพราะมีอารมณ์และข้อมูลอื่นปะปนมาด้วย 

• ทบทวนตัวตนของเรา : เรา regret กับเรื่องนี้เพราะอะไร หากเรายังมีพฤติกรรมแบบเดิมเรามีตัวตนแบบไหน เราอยาก “เป็นคนอย่างไร” ให้เขียนคุณลักษณะที่เราต้องการ เช่น เป็นคนใจเย็น คุมตัวเองได้ ไม่วีนเหวี่ยง แล้วเขียนแผนว่าเราจะพัฒนาให้ตัวเองเป็นแบบนั้นได้อย่างไร
• คิดว่าสิ่งที่เรา regret หากเลือกทางอื่นผลลัพธ์จะดีกว่านี้จริงหรือไม่ : ทุกคนมีความคาดหวังต่างกัน บางคนที่เป็น perfectionist ต้องการความสมบูรณ์ในทุกสิ่งอย่าง ดังนั้นแม้จะทำดี 99% แต่กลับเรื่องไปมอง 1% ที่ทำไม่ได้ จนนำไปสู่การ regret ลองคิดดี ๆ อีกทีว่าถ้าเลือกที่จะทำหรือไม่ทำให้ต่างจากเดิมแล้ว ผลที่ออกมาน่าจะเป็นอย่างไร เพราะการเลือกกระทำของคนเรา มักจะเลือกสิ่งที่ดีที่สุดเท่าที่มีข้อมูลและปัจจัยรอบด้านในขณะนั้น ต่อให้ย้อนเวลากลับไปได้ เราอาจเลือกทำเหมือนเดิม
• ทุกคนสนแต่เรื่องตัวเองมากกว่าที่จะมาคิดถึงเรื่องเรา : มีงานวิจัยที่ผลลัพธ์ออกมาว่าเรามักจะตัดสินตัวเองแย่กว่าที่คนอื่นคิด เช่น เราคิดว่าในโรงอาหารมีคนจ้องมองเราด้วยสายตาดูถูก ทำให้เรากังวล กลับมา regret คิดวนว่าเราทำอะไรผิดเรื่องอะไรบ้าง แต่พอไปถามเพื่อนที่อยู่ในเหตุการณ์เพื่อนกลับบอกว่าไม่ได้มีใครมาจับจ้องเรา และบรรยากาศในโรงอาหารเป็นทุก ๆ วันที่ผ่านมา

6. เขียนเรื่องราวที่ regret ออกมาให้ชัดเจนขึ้น

การเขียนเป็นหนึ่งในกระบวนที่ทำให้เราเรียงเรียงความคิด ทำความเข้าใจเรื่องที่เกิด เห็นภาพชัดเจน เราจะเข้าใจตัวเองมากขึ้น ซึ่งสิ่งที่เราบันทึกมีประโยชน์หลายอย่า เช่น เราเขียนวิธีการจัดการปัญหาที่ทำให้ regret ในครั้งนี้ เมื่อมีปัญหาแบบเดิมมาอีก เราจะมีวิธีจัดการปัญหาที่ต่างจากเดิม หากเป็นได้ลองนำเรื่องนี้ไปคุยกับคนที่เราไว้ใจฟัง เป็นการระบาย และอาจได้มุมมองใหม่จากคนอื่นซึ่งเป็นสิ่งที่เราไม่นึกถึงมาก่อน เพราะคนฟังเป็นบุคคลที่สามไม่ได้คลุกวงใน จะเห็นมุมมองที่ต่างจากเรา

7. ค้นหาตัวเองผ่านกระบวนการ regret

การที่เราหวนคิดบางเรื่องซ้ำไปมาแสดงว่าเรื่องนั้นมีความสำคัญกับเรา  regret ทำให้เรารู้ว่าคุณค่าใดที่เราให้ความสำคัญ เราจะได้เรียนรู้ตัวเอง มีเป้าหมายว่าสิ่งที่อยากทำคืออะไร ต้องออกแบบชีวิตแบบไหน เช่น ที่ต่างประเทศคนที่เป็นนักศึกษาแพทย์อายุ 30 ปีไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะบางคนไม่รู้ตัวเองชอบหรืออยากทำอะไร เมื่อเรียนจบ ทำงานไปสักระยะ แล้วรู้เป้าหมายของชีวิตแล้วสามารถกลับมาเรียนหรือทำสิ่งที่อยากทำได้