มารู้จัก! รสนิยมทางเพศ vs อัตลักษณ์ทางเพศ

สับสนว่าตัวเองเป็นเพศอะไร จะรู้ตัวเองได้ยังไง มีวิธีสังเกตไหม?

                “พี่ครับ ผมไม่แน่ใจว่าตัวเองเป็นเพศไหน กังวลมากเลย ทำไงดีครับ”

                “พี่คะ บางทีหนูก็ชอบผู้ชาย แต่ก็รู้สึกดีกับผู้หญิงด้วย สับสนไปหมดเลยค่ะ มีวิธีสังเกตตัวเองมั้ยคะพี่”

                คอลัมน์ Sex Education by Dek-D วันนี้เป็นคิวของคำถามยอดฮิตของวัยรุ่นปี 2021 ที่ถามพี่หมอเข้ามากันอย่างล้นหลาม การที่เราจะมีอาการสับสนทางเพศได้ไม่ใช่เรื่องผิดปกติหรอกค่ะ หลายๆ คนอาจจะมีรสนิยมทางเพศที่ไม่ตรงกับเพศกำเนิดของตัวเอง ไม่ว่าจะด้วยปัจจัยอะไรหลายๆ อย่าง เช่น สภาพแวดล้อม สังคม หรือคนรอบตัว ล้วนทำให้รสนิยมทางเพศของคนเราไม่เหมือนกัน  ซึ่งวันนี้พี่หมออยากจะช่วยให้น้องๆ ได้เข้าใจตัวเองมากขึ้น รวมถึงเข้าใจถึงรสนิยมทางเพศอื่นๆ ด้วย ถ้าอยากรู้แล้วตามพี่หมอมาเลย

               รสนิยมทางเพศ vs อัตลักษณ์ทางเพศ        

          ก่อนที่เราจะมาทำความเข้าใจกับตัวเอง พี่หมออยากให้น้องๆ ได้เข้าใจความหมายของคำศัพท์กันก่อน ดังนี้ค่ะ 

เข้าใจความหมายแล้ว แต่ก็ยังไม่แน่ใจตนเอง

                สำหรับใครที่ยังสับสนเรื่องรสนิยมทางเพศของตัวเองอยู่ วันนี้พี่หมอมีแบบทดสอบทางจิตวิทยาเป็นมาตรวัดการตอบสนองทางกามอารมณ์และรสนิยมทางเพศ (EROS) ถูกพัฒนาขึ้นโดย นักจิตวิทยาไมเคิล สตอร์ม ซึ่งแบบทดสอบนี้จะช่วยให้น้องๆ ได้เข้าใจรสนิยมทางเพศของตัวเองมากขึ้น         ลองทำกันดูนะคะ

             อาการสับสนทางเพศเป็นโรคทางจิตเวชหรือไม่

                พี่หมอขอบอกตรงนี้เลยว่า ถ้าน้องไม่ได้รู้สึกทุกข์ทรมานกับเพศกำเนิดของตนเอง ก็ไม่ถือว่าผิดว่าปกติค่ะ แต่ถ้าน้องๆ รู้สึกว่า ไม่อยากมีร่างกายแบบเพศกำเนิดของตนเอง ในทางการแพทย์มีภาวะหนึ่งที่พี่หมออยากให้น้องๆ รู้จัก คือ Gender dysphoria  ซึ่งภาวะนี้อาจเป็นผลมาจากความกดดันจากสภาพแวดล้อมในครอบครัว หรือในสังคม  การไม่ได้รับการยอมรับ หรือความสับสนไม่แน่ใจในรสนิยมทางเพศตนเอง เป็นต้น ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพจิต โดยการจะระบุว่ามีภาวะนี้หรือไม่ ต้องพบจิตแพทย์เพื่อประเมินสุขภาพจิตค่ะ  ซึ่งในปัจจุบันสังคมเราเปิดกว้างมากขึ้น สภาพแวดล้อมของความหลากหลายทางเพศก็ดีขึ้นด้วย ซึ่งเป็นเรื่องที่ดี และในอนาคตเราอาจไม่พบภาวะนี้แล้วก็ได้นะคะ 

หากใครกังวลใจเกี่ยวกับรสนิยมทางเพศ หรืออัตลักษณ์ทางเพศของตนเอง ซึ่งเป็นเรื่องปกติในวัยรุ่นที่กำลังค้นหาตัวตน ไม่ต้องตกใจหรือกังวลนะคะ  เดี๋ยวพอเราเริ่มโตขึ้น ได้พบปะเพื่อนหลากหลายเพศมากขึ้น เราก็จะค่อยๆ เข้าใจตนเอง โดยค่อยๆ เริ่มจากการเรียนรู้ว่าตนเองชอบ หรือไม่ชอบอะไรค่ะ  

ทั้งนี้ พี่หมอขออธิบายเรื่องของ ภาวะไม่พอใจในเพศกำเนิดของตนเอง              (Gender dysphoria) ในทางการแพทย์เพิ่มเติมเล็กน้อยค่ะ เนื่องจากว่าทางการแพทย์จำเป็นต้องระบุอาการ หรือภาวะต่างๆ ที่เกี่ยวกับความผิดปกติทางร่างกายและจิตใจ เพื่อเป็นแนวทางในการรักษาหรือบำบัดอาการค่ะ 

อย่างเช่น Gender dysphoria เป็นภาวะทางจิตเวชที่ผู้ป่วยมีความไม่พอใจในเพศกำเนิดของตนเอง คือ ผู้ป่วยจะรู้สึกว่าตนเองเป็นอีกเพศหนึ่งที่ตรงข้ามกับเพศกำเนิดเป็นระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 6 เดือน  และผู้ป่วยจะรู้สึกทุกข์ใจอย่างมากจนส่งผลเสียต่อการใช้ชีวิตประจำวันต่างๆ  ซึ่งผู้ที่มีภาวะ Gender dysphoria มักมีพฤติกรรมแสดงเพศ (gender role) เป็นแบบเดียวกับจิตใจที่รู้สึกว่าตนเองเป็นเพศใด เช่น ผู้ชายที่มีจิตใจเป็นหญิง ก็จะแต่งตัวเป็นผู้หญิง หรือมีความต้องการผ่าตัดแปลงเพศเป็นผู้หญิง กรณีนี้หากทางการแพทย์ระบุได้ชัดเจนว่าผู้ป่วยมีภาวะนี้จริง ก็สมเหตุสมผลที่จะให้มีการแปลงเพศได้  เป็นต้นค่ะ  ซึ่งก็จะมีคำศัพท์ที่ใช้เรียกหรือระบุรสนิยมทางเพศ หรือภาวะต่างๆ อยู่หลายคำ เช่น  

อย่างที่พี่หมอบอกไปนะคะว่า ทุกวันนี้สังคมเราเปิดกว้างเรื่องเพศมากขึ้น การเหยียดเพศหรือไม่ยอมรับกันก็ลดลง แต่ก็ยังมีบางคนที่ต้องประสบภาวะทางจิตเวชด้วยสภาพแวดล้อม  สังคม คนรอบตัว เป็นต้น ซึ่งไม่ง่ายเลยที่จะใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข สำหรับใครที่อ่านแล้วรู้สึกว่าตนเองจะมีภาวะ gender dysphoria รึเปล่า? พี่หมอแนะนำให้ไปพบจิตแพทย์เพื่อทำการซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด เพื่อช่วยวางแผนแก้ไขปัญหาให้ค่ะ  จะได้อยู่อย่างมีความสุขกับชีวิตที่เราเลือกเองได้ :) 

สำหรับวันนี้พี่หมอต้องขอตัวก่อน แล้วอย่าลืมติดตาม คอลัมน์ Sex Education by Dek-D เรื่องเพศคุยกันได้ พร้อมให้ความรู้ที่ถูกต้อง ตอนต่อไปนะคะ